चलचित्रमा सङ्गीतको भूमिका

आलेख / समिक्षा

Home
आलेख / समिक्षा
चलचित्रमा सङ्गीतको भूमिका

चलचित्रमा सङ्गीतको भूमिका

बिहिवार, फाल्गुन २६, २०७८ सन्तोष श्रेष्ठ

सन्तोष श्रेष्ठ, सङ्गीतकार

जब चलचित्रको विषयमा कलम चलाउन खोज्छु प्रश्नहरुको पहाड अगाडि उभिएको महसुुस गर्दछु । अनि चलचित्र भित्रकै एक महत्वपूर्ण भाग चलचित्र सङ्गीतको बारेमा कलम चलाउन खोज्छु त्यहाँ पनि पौडिएर पार गर्न गाह्रो हुन्छ । त्यहाँ पनि प्रश्नै प्रश्नहरुको विशाल महासागर अगाडि उभिएको महसुस गर्दछु । अब मेरै अगाडि उभिएको विशाल पहाड र विशाल महासागरलाई छिचोल्दै कसरी अगाडि बढ्ने भन्ने महत्वपूर्ण प्रश्न अगाडि उभिएको नै छ । पहाडहरुलाई छिचोल्दै अनि विशाल महासागरबाट पौडिदै धेरै पर पुगेर मैले देखेका जटिल प्रश्नहरुको सहज उत्तर भेटाउन त्यति सजिलो त छैन ।

यो क्षितिज भेटाउन हिडेको जस्तै हो भन्ने लाग्दछ । तर पनि संसारमा असम्भव पनि के नै छ र । हामीले खोज अनुसन्धानलाई अगाडि बढायौं भने असम्भव पनि सम्भव भएर नै आउँछ । अगाडि बढाउन खोजिएको विषयलाई हामीले हेर्ने दृष्टिकोण, बुझ्ने दृष्टिकोण अनि महसुस गर्ने दृष्टिकोण कस्तो रहन्छ भन्ने नै महत्वपूर्ण विषय हो । उज्यालो आँखाले हेर्ने सोच बनायौं भने उज्याले देखिन थाल्छ । त्यही विषयलाई अँध्यारो आँखाले हेर्ने सोच बनायौं भने पुरै अध्यारो देखिन थाल्छ । अँध्यारो र उज्यालो र अँध्यारो एक अर्काको परिपुरक विषय पनि हुन् । किनभने अँध्यारो नभएको भए उज्यालो कसरी हुन्थ्यो । उज्यालो नभएको भै अँध्यारो कसरी हुन्थ्यो । उज्यालो–अँध्यारो वा राम्रो नराम्रो एक सिक्काका दुई पाटा हुन् । त्यही उज्यालो अँध्यारोको बिचबाट थुप्रै प्रश्नहरु र उत्तरहरु अगाडि उभिएका हुन्छन् । तीनै प्रश्न उत्तरहरुको विशाल पहाड र विशाल महासागर भत्काउँदै र पार गर्दै पर पुग्ने वा मनभित्र भएका विविध समस्याको समाधान खोज्ने प्रयत्न गरिएको छ ।

चलचित्र समाजको प्रतिविम्ब हो भनिन्छ । चलचित्रले समाजलाई अगाडिको असल बाटो देखाउनको लागि अत्यन्तै महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गरिरहेको हुन्छ । समाजको प्रतिबिम्वित विषय भैसकेपछि समाजको सभ्यता र संस्कृतिको विषयमा पनि गम्भीर हुन त्यत्तिकै आवश्यक हुन्छ । तर हामीले नेपाली चलचित्र दृश्यावलोकन गर्दै जाँदा कतिपय चलचित्रहरुमा समाज प्रतिबिम्वित भएर आएको पाइँदैन । समाजका विविध विषयहरु वा यो राष्ट्रका विविध विषयहरुलाई जुन ढङ्गले प्रस्तुत गर्नु पर्ने हो त्यो पनि नभएको पाइन्छ । चलचित्रको कथा महत्वपूर्ण विषय हो । त्यसैको आधारमा अन्य विषय घुम्ने काम भएको हुन्छ । कथा सकारात्मक हुन्छ वा नकारात्मक त्यही विषय सबैभन्दा महत्वपूर्ण रहन्छ । हामीले असल कुरा देखाउने कि गलत कुरा सिकाउने हामी भित्र केन्द्रित विषय हो । चलचित्रलाई गम्भीर विषयको रुपमा लिने हो कि केवल मनोरञ्जन विषयको रुपमा लिने हो । सस्तो लोकप्रियता नै सबै भन्दा ठूलो कुरा हो भन्ने कि यो राष्ट्रप्रति मेरो पनि महत्वपूर्ण भूमिका छ भन्ने सोच्ने ?

चलचित्रको कथाभित्र केन्द्रित भएर थुप्रै पटकथा, सम्वाद तयार भएका हुन्छन् । कतिपय अवस्थामा रातारात चर्चाको शिखरमा पुग्ने अभिलाषाले पटकथा सम्वादलाई अलिकति शिष्ट समाजलाई बिगार्ने खालका वा अश्लिल शब्दहरुको प्रयोग पाइयो भने त कसरी हाम्रो समाज चित्रण भएको महसुस गर्ने यो विषयमा पनि सचेत हुन अत्यन्तै आवश्यक छ ।
अर्को महत्वपूर्ण विषय भनेको चलचित्रमा सङ्गीत हो । पछिल्लो समयमा आइपुग्दा वा समग्र चलचित्रहरुको अध्ययन गर्दा चलचित्रको लागि सङ्गीत अत्यन्तै महत्वपूर्ण विषय बनेको छ । चलचित्र हेर्ने वा हेराउनको लागि अझै सिधा भाषामा भन्दा चलचित्र हेर्न हलसम्म दर्शकहरु बोलाउनको लागि सबैभन्दा महत्वपूर्ण माध्यम गीतसङ्गीत नै भएको छ । सङ्गीतले फड्को मार्दै जाँदा वा प्रविधि अत्यन्तै हावी भैरहँदा विभिन्न कालखण्डमा विभिन्न प्रविधिहरु विकास हँुदै आएका छन् । अहिले गीतसङ्गीतको स्थान युट्युवमा केन्द्रित भएको छ । युट्युवमा हेरिएर गीत लोकप्रिय बन्ने परिपाटी बन्दै आएको छ । आजभोलि अलिकति नृत्य प्रधान वा द्रुत गतिका गीतहरु चलचित्रमा समावेश हुँदै आएको देखिन्छ । जुन गीतको दर्शकको हेराइ धेरै हुन्छ त्यसलाई अझै चर्चित मान्ने गरेको पाइन्छ । जब धेरै पटक हेरेर गीतसङगीत सर्बप्रिय हुन्छ अनि त्यही गीतलाई आधार बताएर दर्शकहरु चलचित्र हेर्नको लागि हलसम्म पुग्ने गरेको पाइन्छ । चलचित्र हेर्ने दर्शकलाई हलसम्म तान्ने काम गीत सङ्गीतले गरिरहेको पाइन्छ । राम्रो गीत ठानेर हलसम्म आइपुग्दा समग्र चलचित्र आफुले अनुमान गरेको जस्तो नहँुदा दर्शक निराश भएको पनि पाइन्छ । चलचित्रभित्र पनि गीतसङ्गीतले अघिल्लो र पछिल्लो कथालाई जोडेर एउटा मजबुद पुलको भूमिका निर्वाह गरिरहेको हुन्छ भने बाहिर पनि साँच्चिकै दर्शकलाई हलसम्म तान्ने वा डो¥याउने काम सङ्गीतले नै गरिरहेको हुन्छ । आजको समय भनेको गीतसङ्गीतको लोकप्रियताको आधारमा हलसम्म दर्शकहरु पुग्ने अवस्था भएकोछ । त्यसकारण चलचित्रमा सङ्गीतको भूमिका महत्वपूर्ण रहेको पाइन्छ ।

प्रकाशित मिति: बिहिवार, फाल्गुन २६, २०७८, १२:३७:००

प्रतिक्रिया दिनुहोस्